Coedwig Brechfa – Byrgwm, ger Caerfyrddin

Croeso

Coedwig Brechfa yw’r enw modern ar ran o Goedwig hynafol Glyn Cothi.

Roedd Coedwig Glyn Cothi’n cael ei rhedeg am ganrifoedd gan bobl leol i ddarparu deunyddiau adeiladu, gwahanol gynhyrchion a thir pori.

Ym 1283, ar ôl i Gymru gael ei gorchfygu’n derfynol gan Edward I, daeth Glyn Cothi’n Goedwig Frenhinol dan weinyddiaeth Cyfraith y Fforest am ganrifoedd lawer.

Ers y dyddiau hynny mae coedwig dra gwahanol wedi tyfu. Yn hanner cyntaf yr 20fed ganrif, ailblannwyd Coedwig Brechfa’n goed conwydd gan y Comisiwn Coedwigaeth i hybu cronfa bren Prydain ar ôl y defnydd trwm o bren yn y Rhyfel Mawr.

Ymweld â Choedwig Brechfa

Heddiw mae Coedwig Brechfa’n gorchuddio tua 6500 hectar ac yn cael ei rhedeg gan Cyfoeth Naturiol Cymru er budd pobl, bywyd gwyllt ac i gynhyrchu pren.

Mae llwybrau cerdded a beicio mynydd drwy’r ddwy goedlan yma yng Nghoedwig Brechfa:

• Coed Allt Byrgwm (gweler isod)
• Coed Abergorlech

Mae yma hefyd lwybrau cerdded eraill mewn llefydd eraill ym Mrechfa ac mae croeso i bobl fynd ar gefn ceffyl ar y ffyrdd coedwigaeth.

Byrgwm, Coedwig Brechfa

Mae gan y goedlan hon rai coed Ffynidwydd Douglas anferthol o fawr.

Mae gan y llwybr cerdded arwyddbyst ac mae’n pasio heibio i adfeilion hen dyddyn, un o nifer o adfeilion tebyg ar draws Coedwig Brechfa. Maent yn atgof ingol yr arferai mwy o bobl fyw oddi ar y tir yma unwaith.

Gall beicwyr mynydd o bob gallu fwynhau’r coed hefyd, oherwydd mae llwybr i ddechreuwyr a theuluoedd a llwybr du i feicwyr mwy profiadol.

Llwybr cerdded

Mae gan y llwybr cerdded arwyddbyst ac mae’n cychwyn o’r maes parcio.

Llwybr Byrgwm

4 milltir, 6.4 km, cymedrol

Mae’r tro hwn yn mynd drwy goedlan agored braf gyda choed ffynidwydd Douglas anferthol ynghyd ag ardaloedd mwsoglog mwy tywyll gyda choed sbriws Norwy. Mae’n pasio heibio i adfeilion hen dyddyn ac yn rhoi golygfeydd o Ddyffryn Cothi.

Llwybrau beicio mynydd

Mae gan y llwybrau beicio mynydd i gyd arwyddbyst ac yn cychwyn o’r maes parcio.

Lawrlwythwch y llwybrau cyn mynd.

Ewch i’n tudalen beicio mynydd am restr o’n holl lwybrau beicio mynydd a gwybodaeth am y gwahanol raddau i wneud yn siŵr eich bod yn dewis llwybr sy’n iawn i chi.

Gallwch hefyd ddarllen y wybodaeth sydd ar y safle cyn cychwyn ar eich taith feicio.

Llwybr Derwen

9.2 km, gradd gwyrdd

Fel arfer, mae llwybrau gwyrdd i gyd ar hyd ffyrdd coedwigaeth neu lwybrau ochr camlas – ond nid ym Mrechfa! Mae Llwybr Derwen wedi'i enwi ar ôl y goedwig dderw y mae’n rhedeg yn hamddenol drwyddi gan roi cyflwyniad unigryw i’r beiciwr mynydd dibrofiad i fyd beicio mynydd, gyda dringfeydd eithaf graddol a llwybrau goriwaered llawn hwyl.

Llwybr Derwen

4.2 km, gradd glas – estyniad i’r Llwybr Derwen gwyrdd

Estyniad i’r Llwybr Derwen gwyrdd yw hwn, a byddwch yn ymuno â fo hanner ffordd ar hyd y llwybr gwyrdd. Mae yna’n dringo llethr mwy serth cyn gollwng i lawr goriwaered hir a chyflym ac ailymuno â’r llwybr gwyrdd i ddychwelyd i’r maes parcio.

Llwybr y Gigfran

18.5 km, gradd du

Dyluniwyd Llwybr y Gigfran gan Rowan Sorrell a Brian Rumble, sy’n adnabyddus yn y byd beicio mynydd.

Nid yw’n addas ond ar gyfer beicwyr profiadol ac mae’n mynd â chi allan i rai o’r corneli mwyaf diddorol yn y goedwig. Mae’n cyfuno’r llwybrau cul, untrac mwy traddodiadol drwy’r coed â llwybrau goriwaered caregog a llwybrau troellog a chyflym rhwng coed ac allan i lwybrau ymyl a thros neidiau.

Amseroedd agor

Darllenwch y wybodaeth ar frig y dudalen hon i ganfod a oes newidiadau i'r amserau agor.

Portalŵs yw’r toiledau, sy’n agored bob amser.

Coedwig Genedlaethol Cymru

Mae Coedwig Brechfa yn ffurfio rhan o Goedwig Genedlaethol Cymru.

Bydd y Goedwig Genedlaethol yn:

• creu ardaloedd o goetir newydd
• gwella coetiroedd sy’n bodoli eisoes
• adfer coetiroedd hynafol unigryw Cymru.

Ymhen amser bydd yn ffurfio rhwydwaith ecolegol cysylltiedig a fydd yn rhedeg ar hyd a lled Cymru ac yn dod â buddiannau cymdeithasol, economaidd ac amgylcheddol.

I gael rhagor o wybodaeth am ymweld â Bannau Brycheiniog, ewch i wefan Llywodraeth Cymru.

Sut i gyrraedd yma

Lleoliad

Mae Allt Byrgwm ddwy filltir i’r gogledd-ddwyrain o bentref Brechfa ar y B4310.

Mae yn Sir Gaerfyrddin.

Lawrlwythwch fap o’r lleoliad.

Map Arolwg Ordnans

Mae Byrgwm ar fap Arolwg Ordnans (AR) 186.

Y cyfeirnod grid OS yw SN 544 315.

Trafnidiaeth gyhoeddus

Mae’r orsaf drên agosaf yng Nghaerfyrddin.

Am fanylion trafnidiaeth gyhoeddus ewch i www.cymraeg.traveline.cymru

Cyfarwyddiadau

O’r A40 rhwng Llandeilo a Chaerfyrddin, cymrwch y B4310 i gyfeiriad pentref Brechfa.

Maes parcio

Gallwch barcio am ddim.

Ni chaniateir parcio dros nos.

Cau a dargyfeirio

Sylwch:

• Weithiau, rhaid inni gau neu ddargyfeirio llwybrau er eich diogelwch tra byddwn yn mynd i’r afael â gwaith cynnal a chadw neu weithrediadau coedwig
• O dro i dro, efallai y bydd yn rhaid inni gau safle mewn tywydd eithafol, fel gwyntoedd cryfion neu eira a rhew, oherwydd y perygl posibl i ymwelwyr a staff
• Cofiwch ddilyn unrhyw gyfarwyddiadau a welwch ar y safle, a gwnewch yn siŵr eich bod yn dilyn unrhyw arwyddion dargyfeirio dros dro sydd mewn grym

Manylion cyswllt

Ffôn: 0300 065 3000

E-bost: ymholiadau@cyfoethnaturiolcymru.gov.uk