Sut i gydymffurfio â’r gofyniad i gasglu gwastraff ar wahân

Bydd casglu’r deunyddiau hyn ar wahân i wastraff arall yn gwella ansawdd y deunydd eildro drwy leihau halogi yn y pwynt lle cesglir y deunydd ailgylchadwy. Dylai hyn gynyddu cyfanswm ansawdd, swm a gwerth y deunydd eildro a gynhyrchir ar draws y DU. 

Mae’r gofynion casglu ar wahân yn gweithredu’r Gyfarwyddeb Fframwaith Gwastraff Ewropeaidd ddiwygiedig. Mae canllawiau’r Comisiwn Ewropeaidd ar y Gyfarwyddeb yn datgan y gallai casglu’r deunyddiau hyn ar wahân fod ar ffurf casgliadau cydgymysg (casgliad o ddeunyddiau ailgylchadwy sych cymysg mewn un casgliad) cyn belled â bod canlyniad y broses ddidoli yn arwain at ddeunydd i’w adfer nad yw yn waeth ei ansawdd na’r hyn a geid yn sgil casglu’r deunyddiau ar wahân. 

Pwy sy’n gorfod cydymffurfio â’r gofyniad i gasglu ar wahân? 

Daw’r gofynion hyn o Reoliadau Gwastraff (Cymru a Lloegr) 2011, fel ag y’u diwygiwyd. Bydd angen i weithredwyr casglu gwastraff yn cynnwys cwmnïau preifat, mentrau cymdeithasol ac awdurdodau lleol ddarparu casgliadau ar wahân i’w cwsmeriaid ar gyfer papur, metel, plastig a gwydr. 

Mae hyn yn wir am wastraff o bob ffynhonnell, diwydiant (yn cynnwys adeiladu a dymchwel), masnach (yn cynnwys manwerthu, lletygarwch a swyddfeydd), elusennau a chartrefi. 

Os yw’r pedwar math hwn o ddeunydd yn cael eu casglu gyda’i gilydd, mae’n rhaid i’r gweithredwr casglu gwastraff ddangos eu bod wedi asesu a yw’r deunyddiau ailgylchadwy a gesglir ganddynt a’r allbynnau o’r broses ddidoli sy’n dilyn, o’r ansawdd gofynnol ar gyfer y diwydiannau ailbrosesu sy’n eu derbyn (y “Prawf Anghenraid”). Hefyd, nad yw yn dechnegol, amgylcheddol ac economaidd ymarferol (TEEP) i gasglu papur gwastraff, gwydr, plastig a metelau ar wahân. 

Unwaith bod y pedwar math o ddeunydd gwastraff ar gyfer eu hailgylchu wedi’u casglu ar wahân naill ai drwy gasgliadau ar wahân neu gasgliad cydgymysg cyn gwneud y gwaith didoli angenrheidiol mewn Cyfleuster Adennill Deunydd, mae’r rheoliadau’n mynnu fod y deunyddiau’n cael eu cadw ar wahân a ddim yn cael eu cymysgu â gwastraff arall neu ddeunyddiau eraill sydd â phriodweddau gwahanol. 

Cyhoeddir canllawiau ar y prawf anghenraid a’r broses TEEP gan Lywodraeth Cymru. 

Mae’r gofyniad hwn yn eistedd ochr yn ochr â’r hierarchaeth gwastraff yn rhan 5 o’r rheoliadau, a chyhoeddwyd canllawiau ar yr hierarchaeth gwastraff gan Lywodraeth Cymru hefyd. 

Beth yw rôl Cyfoeth Naturiol Cymru? 

Cyfoeth Naturiol Cymru yw’r sefydliad sy’n gyfrifol am sicrhau fod casglwyr gwastraff a chyfleusterau rheoli gwastraff trwyddedig yng Nghymru yn cydymffurfio â’r gofynion newydd hyn. 

Rydym wedi ysgrifennu at yr holl gludwyr gwastraff haen uwch cofrestredig a’r holl gyfleusterau gwastraff a drwyddedwyd o dan y rheoliadau trwyddedu amgylcheddol yng Nghymru i’w hysbysu am y gofynion rheoleiddiol sy’n dod i rym. 

Bydd deilliannau casgliadau gwastraff cydgymysg yn cael eu monitro drwy’r rheoliadau Cyfleusterau Adennill Deunydd o dan reoliadau Trwyddedu Amgylcheddol 2014. 

Beth yw rôl Llywodraeth Cymru? 

Mae Llywodraeth Cymru wedi cyhoeddi 'Canllawiau ar y casgliad ar wahân gwastraff papur, metel, plastig a gwydr' a bydd eich helpu i ddeall y gofynion.

Mae’r canllawiau hyn yn amlinellu’r dull a fydd, yn nhyb Llywodraeth Cymru, yn galluogi awdurdodau lleol, cwmnïau preifat rheoli gwastraff a mentrau cymdeithasol sy’n casglu, yn trosglwyddo neu’n derbyn papur gwastraff, metel, plastig a gwydr i gydymffurfio â’u dyletswyddau o dan y rheoliadau.

Mae’r ymgynghoriad ar y canllawiau wedi cau erbyn hyn. Bydd y canllawiau terfynol a’r ymatebion i’r cwestiynau a godwyd yn cael eu cyhoeddi gyda hyn. Yn y cyfamser gallwch weld y canllawiau drafft ar wefan Llywodraeth Cymru.

Beth yw rôl y cynhyrchydd gwastraff? 

Er bod y gofynion hyn yn gosod dyletswydd ar y gweithredwyr casglu a rheoli gwastraff, nid oes dyletswydd benodol ar y cynhyrchydd. 

Fodd bynnag, atgoffir cynhyrchwyr gwastraff o’u rhwymedigaethau o dan y gofynion cyn triniaeth am gwastraff safleoedd tirlenwi ac mae’n rhaid iddynt ddisgrifio’u gwastraff o dan y Ddyletswydd Gofal a defnyddio’r hierarchaeth gwastraff. 

Dylai cynhyrchwyr gwastraff naill ai:

• Drin eu gwastraff eu hunain a rhoi gwybodaeth am y driniaeth i’r deiliad dilynol; neu
• Sicrhau y bydd deiliad dilynol yn trin y gwastraff cyn iddo fynd i safle tirlenwi

Byddai cymryd rhan mewn casglu ar wahân yn cael ei ystyried yn fath o gyn-driniaeth a byddai’n cyfrannu at gyflwyno deunyddiau o ansawdd gwell i’w hadennill.